Gedetailleerde uitleg over ND Filters en waarom je ze nodig hebt
Geüpdate op 19/07/2023 door Yoreh
Op een gegeven moment wil je meer dan een standaard lens en dus koop je een goede (en vaak dure) prime of zoomlens die je straks ook via Camera Deals kan uitzoeken. Wanneer je die onder de knie hebt ga je nóg een stapje verder (als beginner) en dan kom je uit bij Polarisatie en ND filters. In dit artikel richten we ons volledig op ND filters en lees je waarom je deze nodig hebt om nóg betere foto’s te nemen.
Wat zijn ND Filters?
Een Neutral Density (ND) filter staat de fotograaf en filmer toe om de belichting van het beeld te controleren zonder interne camera-instellingen aan te passen. In het Nederlands worden deze filters ook wel ‘grijsfilter’ genoemd. Het filter dat je voor de lens plaatst, maakt het binnenkomende licht minder sterk en daardoor is het mogelijk het diafragma van je camera hoog te houden. Zie een ND filter als een zonnebril voor je cameralens waarbij alleen het licht wordt aangepast. Het filter heeft geen effect op de kleuren.
Voordelen van een ND filter
- Vooral goed voor natuur en landschapsfotografen (die met natuurlijk licht werken)
- Verminderen van binnenkomend licht
- Mogelijkheid van toevoegen van ‘motionblur’ bij bewegende objecten
- Mogelijkheid om lange sluitertijden te gebruiken bij daglicht
- Mogelijkheid om gedeelte van het kader minder licht te maken
- Handig wanneer je een groot diafragma (f/1.8) gebruikt
Wanneer je géén ND filter maar wel fel licht hebt, dan moet je dit zien te compenseren door de sluitertijd, ISO en het diafragma aan te passen. Dit werkt in je nadeel omdat je nu niet meer de perfecte instellingen voor het shot kan gebruiken. Het ND filter zorgt ervoor dat je de instellingen voor het shot niet hoeft aan te passen.
Giants Causeway Noord Ierland met ND filter en lange sluitertijd.
Soorten ND filters
Binnen zowel fotografie als cinematografie doen ND filter precies hetzelfde; het tegenhouden en verminderen van het binnenkomende licht. In dit artikel richten we ons voornamelijk op filters voor fotografie.
De meest voorkomende ND filters
- Lens ND filter met vaste stop (screw-in)
- Lens ND filter met variabele stop (screw-in)
- Vaste stop ND filter met filterhouder
- Graduated ND filter met filterhouder
Wat zijn (licht)stops?
Doorgaans komen filters voor met een stop van 1, 2, 3, 6 of 10. Bij elke stop wordt het licht dat binnenkomt gehalveerd. Dus als je zonder filter een sluitertijd van 1/250 had, wordt dat 1/125 wanneer je 1 stop filter toevoegt.
- Met een 3 stop filter ga je van 1/250 naar 1/30
- Een 6 stop filter gaat van 1/250 naar 1/4
- Een 10 stop filter gaat van 1/250 naar 4 seconden
Lens ND filter met vaste stop
Het filter met vaste stop is het meest voorkomende filter. Dit filter draai je voor op de lens (in de schroefdraad van lens) en heeft een vaste sterkte. Wanneer je een andere sterkte wil moet je het filter vervangen of je schroeft er meer filter op (om meer licht tegen te houden). De sterkte wordt aangegeven in nummers of stops. Dit verschilt per merk. Hoe hoger het nummer, des te sterker het filter.
Het is belangrijk om te weten dat het formaat van de ND filter overeenkomt met de diameter van je lens. Het is dus niet zo dat één filter op elke lens past.
ND-Filter met vaste stop
Lens filter met variabele stop
De lens ND filter met variabele stop schroef je op de lens en stelt je in staat om de sterkte van het filter aan te passen. Het aantal stops hangt af van het merk en soort. Het is dan ook zo dat een groter bereik aan stops je meer geld gaat kosten.
ND-filter met variabele stop
Variabele ND filters zijn vooral handig wanneer je met veranderende lichtomstandigheden werkt. Denk aan wolken die af en toe de zon blokkeren. Het voordeel is dan dat je heel snel het licht kan aanpassen. Ook filmers kunnen baat hebben bij variabele ND filters. Maar er hangt ook een groot nadeel aan variabele filters. Bij goedkopere filters kan het zo zijn dat je bij hogere stops geen egaal beeld krijgt. Hierbij is het midden sterker gefilterd dan de randen en dat wil je niet hebben, tenzij er een creatief idee achter zit.
Vaste stop ND filter met filterhouder
Deze filters geven hetzelfde effect als filters die je op de lens draait, maar in dit geval gebruik je een filterhouder. Om de filterhouder op de lens te plaatsen gebruik je een adapter(verloop) ring.
De adapters zijn er in twee soorten: wijde lens adapters en standaard lens adapters. De wijde lens adapter is bedoeld voor lenzen met een brandpuntsafstand van 24mm of lager op full frame en 18mm op crop-sensoren. Deze adapter zorgt ervoor dat het filter dichter bij de lens wordt geplaatst en hiermee voorkom je de kans op vignetten (zwarte randen rondom je foto).
Lee Filters met vaste stop
Het gebruiken van een filterhouder heeft een aantal grote voordelen. Het grootste voordeel is dat je niet voor elk lensformaat (diameter) een nieuw filter hoeft te kopen, maar alleen maar een andere adapter. De adapters zijn een stuk goedkoper dan een filter. De filterhouder pas op elke adapter, waardoor je de filters maar één keer hoeft te kopen.
Een ander voordeel is dat het monteren van de filters een stuk sneller gaat dan bij filters die je op de lens draait. Het is ook mogelijk om meerdere filters in de houder te plaatsen.
Het merk LEE Filters is een goed merk dat deze filterhouder en filters maakt. De range van vaste stops ND filters heet STOPPER.
Voordelen ND filter met filterhouder
- Filterhouder past op elke lensadapter
- Lens adapters zijn goedkoper dan filters die je direct op de lens draait
- Plaatsen van meerdere filters in de houder
- Gebruik van graduated filters (zie hieronder)
Graduated ND filter
Een graduated (gradiënt/overloop) filter is voornamelijk bedoeld voor landschapsfotografen. De ene helft van het filter heeft een ND-element en de andere helft heeft dat niet. Op deze manier kan je een goede foto nemen wanneer je alleen de elementen boven de horizon wil filteren. Door graduated filters in de filterhouder te plaatsen is het mogelijk de horizon aan te passen. Het filter kan namelijk draaien, waardoor je het filter precies aan de horizon kan aanpassen.
Met en zonder graduated filter, door Jez B via Flickr. Je ziet op de tweede foto dat de lucht goed belicht is, zonder dat de voorgrond is aangepast in licht.
De graduated filters komen in twee soorten. Filters met een harde en zachte overloop. Filters met een harde overloop gebruik je in situaties waar een duidelijke scheidingslijn tussen het licht en/of de horizon zit. Filters met een zachte overloop gebruik je voor situaties waar je geen duidelijke horizonlijn hebt. Denk hierbij aan een beekje waarbij het licht verderop sterker is.
Filter verloopring, filterhouder, filter met harde overloop, filter met zachter overloop.
Bekijk deze handige video van LEE Filters om alles over (graduated) filters met houder te weten te komen.
Waar je op moet letten als je ND filters koopt
Prijs = kwaliteit
Bij filters is het bijna altijd zo dat de prijs gelijk aan de kwaliteit staat. Wil je een goed filter waar zo min mogelijk kleurruis en vervormingen optreden? Dan is het handig om je portemonnee te trekken. Dit is zeker belangrijk als je met een variabel filter gaat werken. Variabele filters zijn duurder dan filters met één stop, dus het kan een behoorlijk aanslag op je bankrekening zijn. Maar het is beter €100 méér uit te geven, dan dat je baalt van de vervormingen of ongelijke filter dekking.
Niet te veel stops
Filters komen in verschillende sterktes (stops) en de meeste filters zal je zien met een stop van 1, 2 of 3. Uiteraard kan je ook een 10 stop filter kopen, maar dat zou betekenen dat je een hele lange sluitertijd krijgt en dat is niet altijd nodig. Als voorbeeld: Wanneer je op f11 schiet met een sluitertijd van 1/500 en je besluit om een 10 stop filter te plaatsen. Dan moet je sluitertijd naar 2 seconden zetten om dezelfde lichtsterkte te krijgen. Dit is een enorm verschil en daarom moet je er op letten niet al te sterke filters te kopen. Vergeet ook niet dat wanneer je een filterhouder hebt, je de filters kan stapelen. Voeg een 2 en een 3 stop filter samen en je hebt 5 stops.
Zie onderstaande tabel van DavidM71 om alle combinaties van filters en sluitertijden te zien.
ND filters en sluitertijden door David M71 via Flickr. Klik op de foto voor een grote versie.
Hoe vind ik het goede filter formaat?
Het juiste filter formaat vinden is gelukkig heel simpel. Voor op je lens staat een diameter getal in millimeters (bijv. 72 of 77mm). Dit komt overeen met het filterformaat dat je nodig hebt voor jouw lens.
Canon 16-35mm f/2.8 USM II lens met diameter van 82mm
Olympus M.Zuiko 12mm f/2.0 lens met diameter van 46mm
Bij kleine lenzen heb je soms een verloopring nodig om een filter te kunnen plaatsen.
Wat heb ik verder nodig?
Een statief. Een van de grootste redenen om ND filters te gebruiken is om minder licht toe te laten en een langere sluitertijd te kunnen instellen. Lange sluitertijden werken alleen wanneer je een statief gebruikt. Ga je aan de slag met ND filters, neem dan altijd een statief mee.
Goede ND filters
Beginnen met ND filters komt meestal in het stadium dat je al een goede camera en lenzen set hebt. Wanneer je alleen met kit- en goedkopere lenzen werkt, dan kan je kijken naar goedkopere merken als Dolica. Maar wanneer je hebt geïnvesteerd in Canon USM of Leica lenzen, bespaar dan niet op je filters. Je foto is namelijk zo goed als je zwakste schakel en dat zouden de filters kunnen zijn.
Hoya en B+W zijn de goede en bekende merken, maar ook Cokin maakt prima goedkope filters. Let er bij Cokin wel op dat je een Magenta kleurlaagje over de foto kan krijgen, zeker bij langere sluitertijden. LEE filters zijn bedoeld voor de professional en dat is ook aan de prijs te zien.
Lee filter kit
Vele professional kiezen voor LEE filters. Ze zijn makkelijk in gebruik en geven geweldige kwaliteit. Ook de graduated filters werken erg goed. Ze zijn wel een stuk prijziger, maar dat is het waard. In deze kit krijg je een filterhouder, verloopring, STOPPER filter en Graduated filter. Bekijk de Lee Filter Kit.
ND-Filter met filterhouder
Lee filter set
Wanneer je al een filterhouder hebt is de filter set een goede keus. Hierbij krijg je 1, 2 en 3 stops filters. Bekijk de Lee Filter set.
Formatt-Hitech Filter Systeem
Als je wil instappen in de wereld van filterhouders, dan is dit een goede om mee te starten. Bekijk Formatt-Hitech Filter systemen.
B+W ND filters
Dit is eigenlijk de go-to filter in fotografie. Ze zijn gebouwd om lang mee te gaan en geven geweldige kwaliteit. Bekijk de B+W ND Filters.
Wat is CameraDeals?
Wij van Camera Deals vinden voor jou de beste video- en fotocamera, objectief en drone prijzen in Nederlandse en Belgische webshops. Onze website is 100% onafhankelijk. Bij ons kun je camera prijzen vinden en we schrijven reviews en blogs met tips en camera-informatie. Daarbij geven we je het laatste nieuws over camera smartphones, camera-apparatuur, film en fotografie gebied. Op die manier helpen we bij het vinden en kopen van de beste camera, objectief, drone, gimbal en accessoires. Ga naar het camera-overzicht om het volledige aanbod van lenzen, camera’s, drones en accessoires te vinden.
CameraDeals bestaat dankzij jou! Wanneer je via een van onze links een product koopt, ontvangen wij een klein percentage van het aankoopbedrag. Dit heeft geen effect op de prijs van het product. Dank je wel!
De beste camera’s, objectieven en drones van dit moment
Bekijk onze Top- en beste lijsten en zie wat de beste camera van dit moment is.
Camera keuzehulp
We hebben een aantal handige gidsen en artikelen opgesteld om te helpen bij het kiezen van de beste camera voor jou:
Wil je een camera kopen, maar weet je niet wat wel of niet belangrijk is? Lees onze camera kies-tips gids en je leert alles over het vergelijken van camera’s en vinden van goede online prijzen!
Er worden allerlei camera termen en woorden gebruikt en het is normaal als je de betekenis niet weet. In ons woordenboek leggen we de voorkomendste camerawoorden voor je uit.
Wil je eerst uitzoeken welk type fotograaf je bent en welke camerasoort bij je past? Bekijk dan ons camerasoort kiezen stappenplan.
Camera online (uit het buitenland) kopen veilig?
Is het veilig om camera’s vanuit Nederland of Duitsland te kopen? Ja! Je kunt daar meer over lezen in ons uitgebreide artikel over online camera’s kopen.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang kortingen en camera deals in je inbox!
Nieuws en recente posts
Yoreh Schipper is een fotograaf, (foto) camera-expert en filmmaker die werkt in de commerciële film en ook hier en daar documentaires en maakt. Sinds 2009 werkt Yoreh in het film- en fotografie vak, waar hij bijna elk soort camera heeft gebruikt; van telefooncamera's en instant camera's, tot systeemcamera's en cinema camera's zoals ARRI's. Hij is afgestudeerd aan de Hogeschool Rotterdam in Multimedia Design met focus op film en werkt tot op heden als filmmaker en fotograaf. Sinds 2009 heeft Yoreh veel soorten projecten opgepakt, denk hierbij aan korte films, (internet) commercials, documentaires, camera voor Tv-producties, regie, geluid, licht, bruiloftfilms en reisfotografie en film. Camera Deals is in 2020 door Kamera-Express.nl opgenomen in hun Top 20 beste fotografie blogs van Nederland en de site werkt hard elke dag nog beter te worden. Lees meer over Yoreh en zijn expertise op de over Camera Deals pagina.
