Wat is sluitertijd of Shutterspeed en wat is de beste instelling?
Voor de uitkomst van je foto is sluitertijd een even belangrijke instelling als ISO en diafragma. Sluitertijd, of belichtingstijd, is de tijd dat er licht op de sensor valt. Dit wordt aangegeven in een breuk van een seconde. 1/8000 (8000e van een seconde) tot wel 60 seconden.
Uitleg over sluitertijd
Sluitertijd is belangrijk bij het vastleggen van bewegende objecten. Wil je een snel bewegend object zoals een sporter of auto scherp in beeld krijgen, dan is een snelle sluitertijd erg belangrijk. Hoe sneller de sluitertijd, des te meer het beeld er bevroren uitziet. Denk bijvoorbeeld aan het fotograferen van regen. Wil je een foto waarbij de druppels doodstil en scherp in de lucht hangen, dan stel je de camera in op een hoge sluitertijd. Wil je juist een waas zien? Dan wordt de sluitertijd lager. Je krijgt dan een vloeiende beweging. De automatische instellingen op de camera zijn onder andere gemaakt om de sluitertijd aan te passen. Zo zal er een snelle sluitertijd zijn als de fotocamera op ‘sport’ staat en een langere sluitertijd als deze op ‘scenery’ of ‘avond’ staat.
Sluitertijd en het fotograferen vanuit de hand
De keuze van de sluitertijd snelheid hangt nauw samen met of je vanuit de hand of een statief fotografeert. Vanuit de hand is de camera immers minder stabiel dan vanaf een statief, waarbij de camera absoluut niet beweegt. Wanneer je een hogere sluitertijd gebruikt, tot 1/60 of 1/50, kun je nog vanuit de hand fotograferen, maar gebruik je een langere sluitertijd zoals 1/25 of lager, dan is het verstandig om de camera op een statief te zetten. Bij een lange sluitertijd als 1/25 zul je namelijk de beweging van je hand terugzien in de foto. Zodat je een bewogen en wazige foto hebt. Een statief is dus altijd een veilige keuze.
Mechanische, Elektronische en Elektronische sluiter first curtain (EFCS)
De twee meest voorkomende sluiter mechanieken zijn de mechanische en elektrische. Maar, er is ook een derde sluitertechniek die Electronic First Curtain Shutter (EFCS) heet. We leggen ze verschillen hieronder uit.
Mechanische sluiter
De mechanische sluiter bestaat uit twee fysieke gordijntjes die open- en dichtgaan. De front curtain (voorste gordijn) en rear curtain (achterste gordijn) bewegen op verschillende momenten. Wanneer je op de ontspanknop drukt gaat het eerste gordijn naar beneden om de sensor bloot te stellen en de tweede curtain komt daar achteraan om de sensor weer te bedekken.
Voordelen Mechanische sluiter
- Presteert over het algemeen het beste.
- Werkt goed wanneer je werkt met kunstmatig licht en voorkomt ‘bending’.
- Dankzij de Bulb functie kan de mechanische sluiter oneindig lang openstaan, terwijl een elektronische sluiter maar maximaal een halve seconde kan openstaan.
Nadelen Mechanische sluiter
- Shutter Shock: omdat er twee fysieke onderdelen een beweging maken kan het zo zijn dat, onder bepaalde omstandigheden, een beweging in de camera ontstaat. Dit kan zorgen voor een blur in de foto’s. De shutter shock komt meestal alleen voor bij sluitertijden van tussen de 1/5s tot 1/60s. De shutter shock gebeurd daarbij meestal wanneer je met een zoomlens werkt of een camera gebruikt met hoog megapixel aantal. Ga je veel inzoomen op je foto’s en gebruik je tragere sluitertijden, dan is de mechanische sluiter misschien niet de beste optie.
- Minder geschikt wanneer je fotografeert vanaf een statief.
- Tragere sluitertijden dan een elektronische sluiter.
- Sluiter vertraging (shutter lag): Op het moment dat je op de knop druk wordt het mechanische gedeelte in werking gesteld. Hoewel dit tegenwoordig heel snel gaat, kost dit meer tijd dan bij een elektronische sluiter. Vooral bij sport- of vogelfotografen kan deze tijd betekent dat ze het perfecte shot mislopen.
Wees gerust als jouw camera alleen een mechanische en geen elektrische sluiter heeft. Shutter Shock treedt niet vaak op en je zult zien dat bijna alle foto’s, bij de juiste instellingen, er alsnog scherp uitkomen.
Electronic First Curtain Shutter (EFCS)
Wanneer je first curtain sluiter gebruikt, dan is de sensor al blootgesteld aan het licht. Wanneer je een foto neemt wordt de sensor elektronisch geactiveerd om het licht te accepteren. Daarna volgt het tweede gordijn om de sensor af te sluiten. Deze modus kan ook de Electronic Second (tweede) curtain worden genoemd, maar ze zijn beide hetzelfde.
Voordelen
- Geen sluiter vertraging (shutter lag). Zodra je een foto neemt wordt de sensor gescand, waardoor je geen tijd bent aan een mechanisch onderdeel dat moet beginnen met werken.
- Geen Shutter shock. Vibratie kan alsnog ontstaan omdat het tweede (en enige) gordijn dichtgaat, maar die trilling wordt niet geregistreerd.
- Zelfde foto per seconde snelheid als een elektronische sluiter
- Snellere Flash Sync van ongeveer 1/250s t.o.v. zowel mechanische als elektronische sluiters.
- Werkt goed wanneer je werkt met kunstmatig licht en voorkomt ‘bending’.
- Stiller dan mechanische sluiter, maar minder stil dan elektronische sluiter.
Nadelen
- Een nadeel van de EFCS kan zijn dat de gebieden die uit focus zijn (bokeh) meer details bevatten, donkerder kunnen zijn en over het algemeen minder glad zijn. Dit houdt in dat fotografie met kleine diafragma’s van bijvoorbeeld f/1.4 en snelle sluitertijden (1/4000s) minder geschikt is voor EFCS.
- Het kan zijn dat de belichting niet gelijkmatig is verdeeld over het beeld. Dit zou betekenen dat een deel van het beeld een andere belichting heeft. Dit gebeurt overigens voornamelijk bij hele snelle sluitertijden als 1/8000s.
Elektrische sluiter
Bij een elektronische sluiter zijn er geen fysieke gordijntjes aanwezig en de sensor is daarbij volledig blootgesteld. Wanneer een foto wordt gemaakt wordt de sensor lijn-voor-lijn gescand.
Voordelen elektronische sluiter
- Kan snellere sluitertijden aan dan een mechanische sluiter
- Geen Shutter Shock
- Sommige camera’s maken gebruik van Global Shutter: Global Shutter zorgt ervoor dat de sensor in één keer wordt uitgelezen. Dit voorkomt vervormde onderwerpen, zoals bij Rolling Shutter vaak het geval is.
- Volledige stilte: een groot voordeel van de elektronische sluiter is dat deze volledig geluidloos kan zijn. Dit is goed te gebruiken wanneer je fotografeert tijdens een akoestische optreden of Behind The Scenes van een film. Maar ook wanneer je als bruiloftsfotograaf incognito wil zijn en dus niet op wil vallen.
- Sneller dan mechanische sluiter. Omdat er geen mechanische onderdelen zijn die bewegen, is de elektronische sluiter een stuk sneller. Hierdoor kan de elektronische sluiter bijna altijd meer foto’s per seconde maken dan de mechanische sluiter. Dit is vooral belangrijk bij fotografie van snelbewegende onderwerpen als vogels, sporters en auto’s.
- Geen black-out: omdat de sluiter elektrisch is, kun je bij snelle sluitertijden je onderwerp constant zien, zonder dat er een fractie van een seconde een zwart beeld is. Dit gebeurt namelijk wel bij mechanische sluiters.
- Geen sluiter vertraging (shutter lag). Zodra je een foto neemt wordt de sensor gescand, waardoor je geen tijd bent aan een mechanisch onderdeel dat moet beginnen met werken.
Nadelen elektronische sluiter
- Rolling Shutter: Rolling Shutter is een vervorming en treedt op wanneer je snel bewegende onderwerp vastlegt of wanneer de camera snel wordt bewogen tijdens de opname. Het resultaat dat je krijgt is een gebogen of vervormd onderwerp. Denk aan een foto die je vanuit het zijraam in de auto maakt, met lantaren palen vlak voor je. Deze lantarenpalen zullen volledig verbogen zijn. Dit komt doordat de sensor lijn-voor-lijn wordt uitgelezen. Wanneer de auto in het frame komt worden de lijnen bovenaan de sensor gelezen en tegen de tijd dat het onderste deel is uitgelezen, is de auto alweer een stukje verder. De oplossing voor dit probleem heet Global Shutter. Maar, er zijn bijna geen fotocamera’s met Global Shutter.
- Bending: Het bending effect heeft te maken met licht. Bending is te zien in foto’s waar bijvoorbeeld TL-licht wordt gebruikt. Door de foto zie je horizontale lijnen waarbij de een net wat donkerder dan de andere is.
- Elektronische sluiter kan tot maximaal halve seconde openstaan, terwijl een mechanische sluiter oneindig kan openstaan wanneer de Bulb functie wordt gebruikt.
- De meeste elektronische sluiters werken niet met flitsers. Tot nu toe werken alleen high-end camera’s, als de Canon EOS R3, met flits en elektronische sluiter.
Welke sluiter is het beste?
Als we de mechanische, elektrische en EFCS sluiter naast elkaar leggen, dan komt de Electronic First Curtain Shutter (EFCS) het beste uit de test. Het is het beste van beide werelden.
Wanneer je in volledige stilte fotograferen wil, gebruik dan de elektronische sluiter. Maar, deze moet je juist niet gebruiken wanneer je sneller bewegende onderwerpen vast wil leggen. Wil je met snelle sluitertijden werken en kleine diafragma’s (f/1.4), gebruik dan geen EFCS omdat dit ten koste gaat van de zachte bokeh-effecten.
De EFCS sluiter is relatief nieuw en komt voor in de high-end modellen.
Sluitertijd en het fotograferen van bewegende objecten
Welke sluitertijd je instelt, hangt af van wat je wilt vastleggen. Staat de camera op een statief en maak je een statisch shot of heb je de camera zelf vast en beweeg je mee met het object? We zullen een aantal voorbeelden geven.
Sluitertijd voor fotograferen van watervallen
Er zijn twee manieren om een waterval vast te leggen: het beeld te laten bevriezen of door het te laten bewegen. Wil je het shot bevriezen en de individuele druppels kunnen zien? Gebruik dan een hoge sluitertijd van 1/250 of zelfs 1/500. Het is altijd aan de raden om de foto vanaf statief te schieten, maar met deze hoge sluitertijden zou het ook prima vanuit de hand kunnen.
Kuang Si Waterval, Laos, met halve korte sluitertijd. Door Yoreh Schipper /Y-Register
Wil je de lange wazige beweging van het water zien? Dan stel je de sluitertijd naar beneden bij. Denk hierbij aan 1/10 of dertig seconden. Zorg er altijd voor dat je fototoestel op een statief staat. Hoe langer de sluitertijd, des te meer licht er binnenkomt. Omdat je geen overbelichte foto wil moet je ervoor zorgen dat je óf het diafragma dichtdraait, naar bijvoorbeeld f/8 of f/11. Het nadeel is dat je scherptediepte verliest. Wil je weinig scherptediepte, dus een scherpte voorgrond en wazige achtergrond, zorg er dan voor dat je ND-Filters op de lens zet. Hoe sterker de zon schijnt, des te sterker het ND-Filter dat je op het objectief zet.
Sluitertijd en het fotograferen van lange lichtstrepen
’’s Avonds kun je mooie beelden maken als je gaat spelen met licht van gebouwen, auto’s en lantarenpalen. Voor dit soort shots heb je altijd een statief nodig.
Wil je de lichtstrepen vastleggen van de koplampen of achterlichten van een auto? Dan wil je uiteraard een langere sluitertijd. Maar de situatie bepaald welke sluitertijd je precies nodig hebt. Als er veel omgevingslicht is, dan kun je de lens niet te lang laten openstaan, want dan wordt de foto overbelicht. Het is handig om met een lange sluitertijd te beginnen en deze steeds korter te maken. Je komt dan vanzelf het juiste resultaat tegen. Let erop dat je de ISO-waarde niet hoog instelt. Als deze op 6400 staat en je een sluitertijd van 1/8000 hebt, dan krijg je bijna gegarandeerd een overbelichte foto. Het diafragma dat je gebruikt is hierbij ook van belang. Ook deze mag niet te open of gesloten zijn. Het allerbelangrijkste is dat je allerlei standen probeert. Bijna niemand maakt in één keer de perfecte foto.
Tip: zet de camera op de timer stand, bijvoorbeeld 2 seconden. Als je zelf op het knopje drukt om de foto te maken, dan bestaat de kans dat de camera daardoor en klein beetje beweegt. Dit zul je direct terugzien in het resultaat en dat is zonde.
door Yoreh Schipper / Y-Register.nl
Sluitertijd en fotograferen van vuurwerk
Ook bij vuurwerk is het mooi om lange sluitertijden te gebruiken. En ook hierbij geld weer: gebruik een statief. Stel de sluitertijd in, tussen de 1/10 en 3 seconden. Is er veel vuurwerk in de lucht? Zorg er dan voor dat je sluitertijd korter is, je diafragma dichter of dat er een filter op de lens zit, anders loop je het gevaar dat de foto overbelicht is. Heb je geen statief bij de hand? Dan moet je het hebben van snellere sluitertijden, een hogere ISO-waarden en zo groot mogelijk diafragma. Een langere sluitertijd betekent ook dat de lichtstaart langer wordt en ietwat waziger.
Sluitertijden en fotograferen van snel bewegende onderwerpen
Voor snel bewegende objecten is een hogere sluitertijd van 1/250 aan te raden. Als je wilt dat de persoon echt helemaal bevroren is, dan kun je zelfs een sluitertijd van 1/500 of 1/800 proberen.
Sluitertijd en het fotograferen van vogels
Wil je vogels hoog in de lucht vastleggen? Dan zul je ver moeten inzoomen en daarbij is het handig een statief te gebruiken. De camera kun je instellen op 1/500, afhankelijk van het omgevingslicht. Ben je een vogelspotter die (kleine) vogels op kleinere afstand vastlegt? Dan is het beter om vanuit de hand te fotograferen, omdat je dat veel wendbaarder bent en het vogeltje makkelijker kan volgen. De sluitertijd moet dan zelfs hoger zijn, omdat je ook de beweging van je hand en de camera moet opvangen.
Sluitertijd en het fotograferen met panning (draaien)
Door met je onderwerp mee te draaien (pannen) kun je een tof effect creëren op het moment dat je een iets langere sluitertijd hebt. Denk aan een man die voorbij rent. Als je de persoon blijft volgen terwijl je de foto neemt, dan zal de renner scherp zijn, maar de achtergrond zal langere horizontale strepen krijgen.
Sluitertijd en het fotograferen van sterren
Het goed fotograferen van sterren ligt niet alleen aan het instellen van de sluitertijd. Maar ook de ISO-waarde en het formaat van de sensor spelen een grote rol.
Wanneer je naar de sterrenhemel kijkt, lijkt het alsof alles stil staat. Maar met een lange sluitertijd merk je snel genoeg hoe snel onze aarde eigenlijk ronddraait. Heeft je sluiter te lang open gestaan, dan heb je de kans dat de sterren strepen worden, in plaats van mooie scherpe stipjes.
Sterrenhemel met bewogen sterren en uitbarstende vulkaan Fuego, Guatemala
Zorg voor een lichtsterke lens en camera met goede sensor
Allereerst moet je ervoor zorgen dat je een lichtsterke en kwalitatief goede lens hebt. Zet deze volledig open, bijvoorbeeld op f/1.8. Daarna is het fijn als je een full-frame sensor in de camera hebt zitten. Deze kan meer licht opvangen. Een crop-sensor kan ook van pas komen als je meer wilt inzoomen op de sterren.
Gebruik een camera met goede beeldprocessor en ISO-waardes
De betere spiegelreflexen en beste systeemcamera’s van Nikon en Canon kunnen hogere ISO-waardes aan, zonder dat er te veel ruis in het beeld optreedt. Maar je kunt ook denken aan de Sony A7 systeemcamera series. Deze hebben een full-frame sensor en hele goede techniek om een hogere ISO-waarde te gebruiken, zonder dat er veel ruis optreedt. Let er wel op de ISO niet té hoog wordt ingesteld. Het lang openlaten van de lens brengt namelijk automatisch veel ruis met zich mee. Hierbij is het dus ook belangrijk dat je een goede beeldprocessor in de camera hebt zitten. Deze probeert de ruis te reduceren nadat de foto is genomen.
Uiteindelijk wil je een goede balans vinden tussen de sluitertijd en ISO-waarde. Hier is geen kant-en-klare formule voor. Maar met de juiste camera en veel proberen, kom je er uiteindelijk!
Sterrenhemel Malawi met lange sluitertijd en hogere ISO-waarde
Ben je van plan binnenkort een digitale camera te kiezen en te kopen? Vergelijk dan altijd de minimale en maximale sluitertijd. Voor fotografie van sterren en lichtstrepen wil je dat de sluiter lang open kan staan. Voor snelle auto’s en sporters wil je dat de sluitertijd heel snel kan openen en sluiten. Neem een kijkje tussen alle fotocamera’s en voeg ze toe aan de camera vergelijker. Daar kun je gemakkelijk zien en vergelijken welk fototoestel de beste sluitertijd heeft voor jouw soort fotografie.
Wat is CameraDeals?
Wij van Camera Deals vinden voor jou de beste video- en fotocamera, objectief en drone prijzen in Nederlandse en Belgische webshops. Onze website is 100% onafhankelijk. Bij ons kun je camera prijzen vinden en we schrijven reviews en blogs met tips en camera-informatie. Daarbij geven we je het laatste nieuws over camera smartphones, camera-apparatuur, film en fotografie gebied. Op die manier helpen we bij het vinden en kopen van de beste camera, objectief, drone, gimbal en accessoires. Ga naar het camera-overzicht om het volledige aanbod van lenzen, camera’s, drones en accessoires te vinden.
CameraDeals bestaat dankzij jou! Wanneer je via een van onze links een product koopt, ontvangen wij een klein percentage van het aankoopbedrag. Dit heeft geen effect op de prijs van het product. Dank je wel!
De beste camera’s, objectieven en drones van dit moment
Bekijk onze Top- en beste lijsten en zie wat de beste camera van dit moment is.
Camera keuzehulp
We hebben een aantal handige gidsen en artikelen opgesteld om te helpen bij het kiezen van de beste camera voor jou:
Wil je een camera kopen, maar weet je niet wat wel of niet belangrijk is? Lees onze camera kies-tips gids en je leert alles over het vergelijken van camera’s en vinden van goede online prijzen!
Er worden allerlei camera termen en woorden gebruikt en het is normaal als je de betekenis niet weet. In ons woordenboek leggen we de voorkomendste camerawoorden voor je uit.
Wil je eerst uitzoeken welk type fotograaf je bent en welke camerasoort bij je past? Bekijk dan ons camerasoort kiezen stappenplan.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang kortingen en camera deals in je inbox!
Nieuws en recente posts
Yoreh Schipper is een fotograaf, (foto) camera-expert en filmmaker die werkt in de commerciële film en ook hier en daar documentaires en maakt. Sinds 2009 werkt Yoreh in het film- en fotografie vak, waar hij bijna elk soort camera heeft gebruikt; van telefooncamera's en instant camera's, tot systeemcamera's en cinema camera's zoals ARRI's. Hij is afgestudeerd aan de Hogeschool Rotterdam in Multimedia Design met focus op film en werkt tot op heden als filmmaker en fotograaf. Sinds 2009 heeft Yoreh veel soorten projecten opgepakt, denk hierbij aan korte films, (internet) commercials, documentaires, camera voor Tv-producties, regie, geluid, licht, bruiloftfilms en reisfotografie en film. Camera Deals is in 2020 door Kamera-Express.nl opgenomen in hun Top 20 beste fotografie blogs van Nederland en de site werkt hard elke dag nog beter te worden. Lees meer over Yoreh en zijn expertise op de over Camera Deals pagina.
