Als je begint met foto’s maken, zul je al snel merken dat het lastig is om het perfecte plaatje te schieten zonder bewerking van de foto. Je ziet gewoon veel meer op een groot scherm dan op zo’n klein camera schermpje. Daarom in dit artikel een aantal tips voor wanneer je wilt beginnen met een fotobewerkingsprogramma.
Er zijn altijd dingen die je onder controle hebt bij het maken van foto’s. Als je buiten foto’s maakt, heb je niet de volledige regie over de belichting en de contrasten. Dan kun je fotobewerking gebruiken om de kwaliteit van je foto’s te verbeteren. Daarbij is het ook een heel handige tool als je een reeks van foto’s gaat maken bij een event. Je wilt dan natuurlijk dat al je foto’s een beetje dezelfde sfeer hebben. Als dat niet vanzelf gaat, kun je met fotobewerking zorgen dat je toch een geheel kunt maken van de foto’s die je hebt gemaakt. Fotobewerking is een skill die je moet ontwikkelen. En als je denkt dat jij dat niet kan dan heb je het mis, met wat goede tips en genoeg oefening kun jij straks ook foto’s bewerken als een pro.
Gebruik simpele software
Er is heel veel verschillende software voor het bewerken van foto’s. En al deze programma’s hebben heel eigen basisbeginselen. Het ene programma is iets makkelijker dan het andere en met het ene programma kun je meer dan het andere. Het belangrijkste is om een programma te kiezen dat jij fijn vindt werken. En het ligt er ook aan hoe ver je wilt gaan met fotobewerking. Voor kleine aanpassingen kun je misschien een programma zoals Canva gebruiken, maar als je echt de hele complexe aanpassingen wilt doen heb je een programma zoals Adobe Photoshop nodig.
Als je online foto’s gaat bewerken kan een VPN ook heel handig zijn. Je vraagt je nu zeker af: hoe werkt een VPN? Nou, een VPN helpt om je gegevens veilig te stellen door ze te versleutelen. Als jij dus online bezig bent met het verwerken van foto’s, kun je met een VPN zorgen dat niemand anders toegang krijgt tot deze foto’s. Een fotobewerkingsprogramma kan ook best zwaar zijn, een VPN zorgt dan dat je toch gebruik kunt maken van de optimale snelheid. Zo hoef je je in ieder geval niet te ergeren aan trage programma’s.
Begin bij de basis
Naarmate je de fotobewerkingsprogramma’s beter leert kennen, kun je echt wel complexe dingen gaan maken. Maar het is goed om je gekozen programma eerst goed te leren kennen. Begin daarom met basisdingen zoals het aanpassen van de compositie met bijsnijden en rechtzetten. Ga spelen met de contrasten en de helderheid en kijk hoe je het gewenste resultaat kunt behalen. Kleurcorrectie kan ook heel handig zijn en dit is ook niet te complex om mee te beginnen.
Zo kun je zorgen voor een natuurlijker effect in je foto. Haal kleine oneffenheden weg door te retoucheren. En ga vooral gewoon proberen. Je kunt het altijd ongedaan maken. Sla ook zeker een kopie van het origineel op. Zo raak je deze nooit kwijt als er in het programma iets mis zou gaan. En verder komt het met name neer op: oefenen, oefenen en nog eens oefenen.
Vijf basisprincipes van fotobewerking
Of je bewerkt op je telefoon met een gratis app of met betaalde professionele software op je desktop, er zijn altijd basisprincipes waar je je aan kunt houden om betere edits te maken.
Cropping (herkaderen)
Door je foto te herkaderen of een andere uitsnede te geven kan het verhaal van de foto volledig worden veranderd. Zo is het mogelijk om een bepaald onderwerp uit te lichten en de aandacht te laten pakken door deze op de kijklijnen te plaatsen. Het opnieuw instellen van je kader helpt ook afleidende objecten uit de foto te verwijderen.
Helderheid en contrast
Het toevoegen van contrast aan de afbeelding zorgt ervoor dat objecten eruit kunnen springen, maar het helpt vooral de juiste belichting van de foto te vinden. Gebruik de helderheids- en contrast knoppen om de totale belichting bij te werken. Wanneer je deze functie gebruikt, ben je onder andere bezig met het aanpassen van de schaduwen en hooglichten.
De standaard schuifknoppen van Adobe Photoshop (Camera RAW). Deze zul je in de meeste (gratis) programma’s tegenkomen. Opties als ‘Texture’, ‘Clarity’ en ‘Dehaze’ kunnen bij bepaalde programma’s onder ‘Premium’ vallen. Foto: Adobe / Camera Deals
Kleur- en witbalans
Waar kleurbalans te maken heeft met de balans van je kleuren, zorgt de witbalans voor de warmte van de foto. Zo kun je de witbalans gebruiken om de foto koeler (richting blauw) of warmer (richting geel) aan te laten voelen. Met de kleurbalans is het mogelijk de saturatie van de gehele foto of individuele kleuren aan te passen.
Filters
Het gebruik van filters is zeker niet uit den boze, want ook professionals gebruiken filters om hun foto’s te bewerken. Zo zijn er ‘vintage’ of ‘hard contrast’ filters die direct een effect aan de foto geven. Vervolgens kun je dit effect perfectioneren met de bewerkingsknoppen om op die manier je eigen stijl te creëren. Op wat voor manier de foto is bewerkt maakt niet zo veel uit, als er maar een resultaat uit komt dat fijn is om naar te kijken.
Het formaat wijzigen
Het formaat van de foto (niet) wijzigen is belangrijk voor een aantal redenen. Je hebt een grote foto nodig, van bijvoorbeeld 6000 pixels, als je deze (groot) wilt uitprinten. Maar gebruik je de foto voor social media, dan is het beter deze te verkleinen voordat je de foto naar je telefoon stuurt. Grote foto’s nemen namelijk meer ruimte in beslag en die extra pixels zul je niet zien op een smartphone scherm. Heb je meerdere foto’s die je snel wilt verkleinen, dan kun je Bulk Resize Photos gebruiken.
Genomen op de Fujifilm X-S20, Little C in Rotterdam. Foto: Yoreh Schipper / Camera Deals.
Handige tips voor fotobewerking
Nu weet je op welke aspecten je moet letten, maar wat doe je er precies mee?
Zorg voor kleine aanpassingen
Wanneer je aan het contrast, kleur, hooglicht, schaduw, wit, zwart en de belichtingsknop gaat zitten, zorg dan voor kleine aanpassingen. Op deze manier zie je de foto langzaam veranderen en weet je welke stappen je hebt gezet. Als je in een keer knoppen op min of plus 80% zet, dan kan de foto er slecht uit komen te zien en weet je niet waar het fout is gegaan.
Gebruik rasters
Wanneer je een afbeelding gaat herkaderen, schakel dan de hulp in van raster gereedschap. Denk aan de Gulden Snede of de Regel van Derden. Door het onderwerp van de afbeelding op de juiste plek te positioneren, wordt de aandacht automatisch naar het onderwerp geleid. Lees meer over wat de Regel van Derden en de Gulden Snede in fotografie zijn.
Raster met de regel van derden. Foto: Yoreh Schipper / Camera Deals
Let op de kleuren
Het aanbrengen van extra kleur kan de foto tot leven brengen. Let er wel op dat je het niet overdrijft. Te veel kleur zorgt er ook voor dat de afbeelding minder geloofwaardig wordt, vooral wanneer je foto’s neemt van het dagelijks leven. Mensen weten hoe het er in het echt uit kan zien, dus overdrijven heeft geen zin. Het verwijderen van kleuren kan ook zorgen dat een bepaald onderwerp eruit springt, maar kan de foto ook te plat maken. Per afbeelding moet je hiermee experimenteren.
Als het kan, gebruik RAW-afbeeldingen
Als het programma (en je camera) RAW-afbeeldingen ondersteund, gebruik die dan om mee te bewerken. Een RAW (ruwe) afbeelding is de ongecomprimeerde versie van de foto. Een jpeg heeft compressie toegepast en is daardoor kleiner qua bestandsformaat. In een RAW-afbeelding heb je meer kleur-, contrast- en belichtingsinformatie tot je beschikking. Dit zorgt ervoor dat je de hooglichten bij een RAW-foto tot wel 100% omlaag kunt zetten, zonder dat de foto onderbelicht is. Terwijl je bij een jpg foto al bij -25% met onderbelichting te maken kunt krijgen. Dit komt doordat de jpeg al gecomprimeerd is en de extra informatie verdwenen is.
In dit voorbeeld hieronder zie je het verschillen tussen het gebruik van min en plus 100% van hooglichten en schaduwen en het effect op de foto.
Zoals je kunt zien presteert de jpg-afbeelding prima en ontstaan er geen vreemde contrasten of kleuren. Dit werkt echter alleen als je jpg’s van de allerhoogste kwaliteit en grotere resolutie gebruikt.
Mythe: jpg-bestanden kun je niet kleur bewerken
Je zult veel (professionele) fotografen horen zweren dat het onmogelijk is jpeg bestanden te bewerken. Dat is gewoon niet waar. Het is prima mogelijk, alleen je hebt minder kleur- en belichtingsinformatie tot je beschikking. Je hebt waarschijnlijk al gemerkt dat foto’s die je hebt gemaakt met je telefoon goed te bewerken zijn op je smartphone, maar dat er een limiet aan zit. Neem je een jpeg foto met een van de beste fotocamera’s, dan is het nog altijd mogelijk deze te bewerken. Uiteraard kun je je afvragen; waarom? Maar dat is een andere discussie.
Een heftig bewerkte jpg-foto met Sky Replacement en kleurcorrectie. Mijn punt: het is best mogelijk met jpg-afbeeldingen. Foto: Yoreh Schipper / Camera Deals
Als je per se wilt gaan bewerken met jpg’s, zorg er dan voor dat je de hoogste kwaliteit jpeg maakt. Dit betekent de hoogste resolutie en de scherpste versie. Bijvoorbeeld 7000 x 5000 pixels en ‘high’ of ‘extra fine’ als kwaliteitsinstelling.
Wil je jpeg foto’s bewerken, gebruik dan altijd de hoogste instelling. Foto: Yoreh Schipper / Camera Deals
Gebruik een goed beeldscherm met natuurlijke kleuren
Als je begint met fotobewerking op een desktop hoef je niet meteen het best kleur gekalibreerde scherm te kopen, maar het is wel belangrijk dat je het scherm goed instelt. Zorg ervoor dat je geen antiblauw or andere filters aan hebt staan. Staan deze wel aan, dan bewerk je op basis van een filter en komt de afbeelding er anders uit te zien dan je denkt. Zorg op het scherm dat deze op standaard staat en dat contrasten en belichting zijn gerest. Kijk ook naar software op de computer en zorg dat deze uit gaat wanneer je een fotobewerkingsprogramma opent.
Heb je toch bewerkt terwijl er een (scherm)filter aanstaat? Geen zorgen, het gebeurt ook vaak genoeg bij mij. Gewoon terug naar het montageprogramma en de bewerking aanpassen indien nodig.
De beste gratis fotobewerkingsprogramma’s
Voordat je geld uitgeeft kun je beginnen met een gratis fotobewerkingsprogramma en gelukkig zijn er velen. Hieronder een lijst van de beste desktop programma’s voor het bewerken van je foto’s in willekeurige volgorde:
- Canva: goed als je grafisch werk wilt toevoegen (download)
- Web/Mac/Windows
- Geen AI
- Gratis | Premium mogelijk
- MyEdit Image Editing Tool: online en zonder login (naar website)
- Web
- AI-mogelijkheden
- Gratis | Premium mogelijk
- Fotoaanpassen.nl: werkt makkelijk en snel online (naar website)
- Web
- Geen AI
- Gratis
- Fotor: Goed voor kleurbewerking (download)
- Web/Mac/Windows
- AI-mogelijkheden
- Gratis | Premium mogelijk
- Pixlr: Makkelijk te gebruiken voor beginners (download)
- Web/Windows
- AI-mogelijkheden
- Gratis | Premium mogelijk
- BeFunky: Makkelijke en snelle bewerking (download)
- Web
- AI-mogelijkheden
- Darktable: Voor de professionelere editor en fotograaf (download)
- Windows/Mac/Linux
- Geen AI
- Digital Photo Professional (4) van Canon: Hiermee kun je RAW-foto’s bewerken. Professioneel en gratis programma zoals Adobe Lightroom. (download)
- Windows/Mac
- Kan RAW-bestanden bewerken
- Gratis
- PhotoDirector Essential: Werkt met gratis trial, daarna betaald (download)
- Windows/Mac/Linux
- Geen AI
- Gratis trial | Premium mogelijk
- PhotoPad: als je foto’s moet herkaderen (download)
- Windows/Mac
- AI-mogelijkheden
- Ashampoo Photo Optimizer (download)
- Windows
- AI-mogelijkheden
- Paint.net: als je met meerdere lagen wilt werken (ja, die Paint) (download)
- Windows
- AI-mogelijkheden
- Photo Pos Pro: Goed voor teksten toevoegen (download)
- Windows
- AI-mogelijkheden
- Adobe Express: Goed voor social media, anders dan Photoshop (naar website)
- Web
- AI-mogelijkheden
- Movavi Photo Editor: objecten verwijderen gaat makkelijk met deze tool (download)
- Windows/Mac
- AI-mogelijkheden
- InPixio Photo Studio (download)
- Windows/Mac
- AI-mogelijkheden
- GIMP: al een stukje geavanceerder (download)
- Windows/Mac/Linux
- Geen AI
- Photopea: Goed Photoshop alternatief voor gevorderde gebruikers (naar website)
- Web
- Geen AI
Freemium
Let erop dat sommige van deze programma’s een freemium model hebben, waarbij je moet betalen voor extra functies. Een aantal programma’s, zoals MyEdit Image Editing Tool, is alleen online beschikbaar en dat is zowel een voor- als nadeel, afhankelijk van wat je nodig hebt.
Hieronder een voorbeeld van het gratis programma Canva (freemium) en je kunt met een (gratis) account foto’s bewerken. Van hoog- en laaglichten tot het verwijderen van de achtergrond en het toevoegen van mooie teksten. Zelfs het maken van een ‘mock-up’ is gratis mogelijk. Hierbij zie je hoe een bepaald beeld op een laptop of telefoon eruit zou zien. Canva is beschikbaar voor zowel mobiel als desktop, net zoals Photoshop Express.
Betaald fotobewerkingsprogramma
Wanneer stap je over op een betaald bewerkingsprogramma? Zodra je de gratis programma’s volledig onder de knie hebt en je je echt wil verdiepen in fotobewerking, dan kan het tijd zijn voor een betaald programma. Je kunt er zelfs voor kiezen nooit iets zelf te bewerken en te kiezen voor bijvoorbeeld Adobe Firefly (betaald), om de foto op AI-basis te laten bewerken.
(tekst gaat verder onder de foto)
Een geavanceerd betaald programma met AI-mogelijkheden: Adobe Firefly
Een professioneel programma laat je vaak diep ingaan op alle secundaire of zelfs tertiaire kleuren. Ook is de ruisonderdrukking, lenscorrectie, lensprofielen en AI-technologie beter bij betaalde programma’s. Uiteraard is het kunnen bewerken van RAW-afbeeldingen belangrijk als je als professioneel aan de slag gaat. Dit is niet mogelijk bij elk gratis programma.
AI-mogelijkheden
In Photoshop is mogelijk om een onderdeel te selecteren en te vervangen door wat je maar wilt. Ook kun je met een druk op de knop de luchten veranderen op een realistische manier. Maar zelfs met gratis tools is dit mogelijk. De functie Sky Replacement is bijvoorbeeld ook beschikbaar in het gratis programma PhotoDirector.
Fotobewerkingsprogramma FAQ (veelgestelde vragen)
Wat zijn de voordelen van een gratis fotobewerkingsprogramma
Naast het grote voordeel dat het gratis is, kun je met een gratis software rustig aan beginnen en kijken of het de juiste tool voor je is. Bij standaard en soms zelfs meer geavanceerde bewerking heb je meer dan genoeg aan een gratis tool.
Wat zijn de nadelen van een gratis fotobewerkingsprogramma?
Een nadeel aan een gratis fotobewerkingsprogramma kan zijn dat je er na verloop achterkomt dat het programma niet de functies heeft die je wel zou willen. Als je op dat moment al gewend bent aan de interface is het vervelend om met een ander programma aan de slag te gaan. Ook kan het voorkomen dat het fotoprogramma een maximale resolutie hanteert en niet altijd in lagen kan werken.
Waar let ik op bij een nieuw fotobewerkingsprogramma?
Let eerst op de interface van het programma; het menu, de knoppen. Hoewel het er simpel of juist ingewikkeld uit kan zien, hoeft dat niet altijd het geval te zijn. Bedenk ook wat je met het programma wil en kijk of die functies erin zitten. Het is zonde als je het programma helemaal onder de knie hebt, om er vervolgens achter te komen dat het niet alles kan doen dat je nodig hebt.
Let ook op de volgende aspecten
- Kun je handmatig kleuren en contrasten bewerken met knoppen?
- Is het gebruiksvriendelijk?
- Zijn er vooraf geïnstalleerde filters aanwezig?
- Kun je in lagen werken?
- Zijn er AI-mogelijkheden zoals de lucht of onderwerpen selecteren en bewerken of vervangen?
- Zijn er lichteffecten?
- Zijn er kleureffecten?
- Kun je zelf de resolutie en het kader bepalen?
- Kun je RAW-afbeelingen bewerken?
Wanneer moet ik overstappen op een betaald fotobewerkingsprogramma?
Wil je een betaald programma zoals Adobe Lightroom of Photoshop gaan gebruiken, doe dat dan pas als je echt veel tijd aan je afbeeldingen gaat besteden. Programma’s als deze hebben geavanceerde AI-functies om ruis weg te werken, RAW-bestanden te bewerken en diep in te gaan op kleur en contrast.
Is er een gratis versie van Photoshop
Nee, Photoshop heeft geen gratis versie. Er is wel een trial van 7 dagen, maar daarna moet je per maand betalen.
Welk fotobewerkingsprogramma is echt gratis?
Voor een fotobewerkingsprogramma dat volledig gratis is, kun je kijken naar MyEdit. Dit is een online programma, waarbij je niets hoeft te installeren.
