Wat is brandpuntsafstand?
Geüpdate op 30/05/2020 door Yoreh
De brandpuntsafstand is de afstand vanaf het midden van de lens tot aan de sensor. Hierbij zijn er twee soorten lenzen: lenzen met een vast brandpunt (prime lenzen) en lenzen met een variabel brandpunt (zoomlenzen). Dat is de technische uitleg van wat brandpuntafstand, maar het is belangrijker om te weten waar de getallen voor staan en wat het doet met het beeld dat je ziet.
Hoe lager het getal is, des te meer je in beeld zult zien. Ofwel; hoe lager het getal, hoe meer uitgezoomd je bent. Een hoog getal haalt het beeld dichterbij, ofwel; meer ingezoomd.
Primelens vs zoomlens
Het verschil tussen prime- en zoomobjectieven is dat prime lenzen niet kunnen zoomen en zoomlenzen wel. Een prime lens heeft vast brandpuntafstand, bijvoorbeeld 35mm, waarbij een zoomlens kan variëren in brandpuntafstand, bijvoorbeeld van 24 tot 70mm.
Primelenzen gebruik
Bij het gebruik van een prime lens kan je dus niet in- of uitzoomen, wat betekend dat je een paar stappen achteruit moet doen als je meer in je beeld wil zien. Wil je dat het object dichterbij komt, dan doe je een paar stappen vooruit.
Prime lenzen worden veel gebruikt bij het filmen of fotograferen van objecten die niet veel bewegen. Denk aan architectuur, landschappen, bloemen en portretten. Uiteraard kan je ook een prime lens gebruiken wanneer het object wel beweegt, denk aan een lopend persoon. Dan moet je ervoor zorgen dat je altijd dezelfde afstand houdt om hetzelfde kader te behouden.
Goede prime lenzen kunnen een zeer warm en cinematisch gevoel opleveren. Binnen cinematografie worden er bijna alleen maar prime lenzen gebruikt. Voor de ene scene een 12mm, voor de andere een 85mm. Omdat in film alle scenes vooraf zijn bedacht, weet je precies hoe het kader is en hoe de personen of objecten zullen gaan bewegen. Je staat dus niet voor verrassingen en je hebt de tijd om de juiste lens voor dat ene shot te kiezen. Moet je veel schakelen tussen dichtbij en ver weg? Dan is een zoomlens een betere optie.
Voordeel van prime lenzen
Het voordeel van een prime lens is dat deze vaak een scherper en puurder beeld geven. Dit heeft te maken met de lenselementen. In een prime objectief worden deze afgesteld op één brandpuntsafstand, terwijl er bij zoomlens moet worden afgesteld op verschillende brandpuntsafstanden. Aan de prijs van de lens kan je ook zien hoe goed en met welke precisie en materialen deze elementen zijn afgesteld.
Een ander voordeel van prime lenzen is het feit dat duurdere modellen een groot diafragma aankunnen, bijvoorbeeld f/1.2. Dit grote diafragma komt goed van pas als je een groot scherpte verschil wil tussen de voor- en achtergrond (weinig scherptediepte). Denk aan een close-up van een bloem, waarbij alleen de stamper scherp is. Of een portret close-up waarbij alleen het gezicht scherp te zien is, en alles daaromheen wazig.
Omdat prime lenzen over het algemeen een scherper beeld geven, kiezen veel fotografen ervoor om meerdere prime objectieven te gebruiken in plaats van een zoomlens. Het geeft een zeer mooi beeld en is het daarom ook zeker waard. Maar het is niet altijd praktisch. Dat is ook de reden waarom je fotojournalisten met twee of drie fototoestellen ziet lopen. Elke camera heeft een andere prime lens. Het wisselen van lens zou simpelweg te lang duren, omdat je de kans loopt dat ene belangrijke moment te missen.
Zoomlenzen gebruik
Zoomlenzen komen goed van pas in verschillende situaties:
- Als je veel moet schakelen tussen ver weg en dichtbij. Zoals bij sport of spotten van dieren.
- Als je niet veel ruimte hebt om lenzen mee te nemen.
- Als je onderweg niet te veel gewicht bij je kan hebben.
- Als je niet dichtbij je onderwerp kan komen.
Zoomlenzen voor beginners
Bij systeemcamera’s en spiegelreflexcamera’s voor beginners komt vaak een kit zoomlens van bijvoorbeeld 15-45mm of 14-140mm. Dit is handig omdat je dan maar één lens nodig hebt om allerlei brandpuntsafstanden uit te proberen. Het geeft je de mogelijkheid om in korte tijd een onderwerp op verschillende manieren vast te leggen en te experimenteren.
Soorten zoomlenzen
De goedkopere zoomobjectieven hebben vaak een minimaal diafragma van f/3.5, dat ingezoomd op kan lopen tot f5.6 of hoger. Het nadeel hiervan is dat je licht en scherptediepte verliest op het moment dat je inzoomt. Duurdere lenzen, zoals de Canon 24-70mm F.2.8 USM II, behouden hetzelfde diafragma over de gehele lengte. Je behoudt zowel het licht als de kleine scherptediepte.
Dichtbij het onderwerp komen
Je kent het vast wel van films. De rechercheur zit in de auto te wachten totdat de verdachte naar buiten komt. Op het moment dat de verdachte de deur opent, zoomt de rechercheur in met zijn 70-200mm lens. Zorgend voor een close-up shot van alleen zijn gezicht en wijd shot van de hele situatie. Een goed voorbeeld om een zoomlens te gebruiken.
Of wat dacht je van het ‘lange lens’ effect? Hierbij zoom je in op een object in de verte, terwijl je aan de zijkanten van het kader onscherpe objecten ziet. Je weet hierdoor dat er een foto wordt genomen van grote afstand, terwijl het beeld langs objecten kijkt die in de voorgrond staan.
Crop factor en brandpuntafstand
De brandpuntsafstand die op je lens staat komt niet altijd overeen met wat je op de foto terugziet. Dit heeft alles te maken met het formaat van de camerasensor. Gebruik je een full-frame sensor, dan is 24mm ook daadwerkelijk 24mm. Maar gebruik je een crop-sensor zoals APS-C of Micro Four Thirds, dan wordt de 24mm die op je lens staat eigenlijk 48mm. Hoe kleiner je sensor is, hoe meer ingezoomd je bent.
Cropfactoren verschillen per camera:
Nikon D3100/D3200: 1.56x
Nikon D300/D5300/D5500/D7100/D7200: 1.54x
Canon 70D: 1.60x
Canon 100D/600D/700D/760D/1200D: 1.61x
Pentax K5-II/K50: 1.52x
Pentax K3/K3-II/KS1: 1.54x
Sony A58K/A58Y: 1.56x
Sony A77-II/A57: 1.54x
Micro Four Thirds: 2.0x
Gebruik van Crop sensoren
Een kleinere sensor in de camera betekent vaak een lagere prijs. Een nadeel is dat een kleinere sensor minder ruimte heeft om licht op te vangen. Het weinige licht moet worden opgevangen door een lens die veel licht kan binnenlaten door middel van een groot diafragma (bijv. f/1.8) een de ISO-waarde die omhoog wordt bijgesteld.
Zoals hierboven beschreven is 24mm op een MFT-sensor eigenlijk 48mm, vanwege de crop factor van 2x. Dit kan goed van pas komen je juist veel wil inzoomen. Een 300mm lens wordt dan opeens een 600mm lens. Een crop-sensor is dus heel geschikt voor macro- of wildlife fotografie.
Gebruik van Full-frame sensoren
Wil je juist wijde beelden vastleggen? Dan kan je het best kiezen voor een full-frame camera. Dan weet je zeker dat de 24mm die de lens aangeeft, ook daadwerkelijk 24mm is. Daarbij vangen full-frame sensoren meer licht op. Het vastleggen van beelden in het donker wordt daardoor makkelijker.
Heb je na dit artikel nog vragen of opmerkingen? Laat het dan gerust weten in de comments!
Hopelijk is het nu makkelijker om camera’s te vergelijken, de laagste prijs en beste deal te vinden!
Wat is CameraDeals.be?
Wij van CameraDeals.be vinden de laagste prijs in webshops in Nederland en België voor de door jou gekozen camera. Wij vergelijken prijzen, schrijven reviews en artikelen met tips en camera informatie. Op die manier willen wij helpen bij het vinden van de beste en goedkoopste compactcamera, systeem camera, spiegelreflexcamera, bridgecamera, videocamera, action camera, drone, vlog camera of instant camera. Voeg camera’s toe aan je favorieten of vergelijk eigenschappen in de camera vergelijker.
Is het veilig om camera’s vanuit het buitenland te kopen? Ja! Je kan daar meer over lezen in ons uitgebreide artikel over camera’s online kopen.
Recente blog posts
Yoreh Schipper is een fotograaf, (foto) camera-expert en filmmaker die werkt in de commerciële film en ook hier en daar documentaires en maakt. Sinds 2009 werkt Yoreh in het film- en fotografie vak, waar hij bijna elk soort camera heeft gebruikt; van telefooncamera's en instant camera's, tot systeemcamera's en cinema camera's zoals ARRI's. Hij is afgestudeerd aan de Hogeschool Rotterdam in Multimedia Design met focus op film en werkt tot op heden als filmmaker en fotograaf. Sinds 2009 heeft Yoreh veel soorten projecten opgepakt, denk hierbij aan korte films, (internet) commercials, documentaires, camera voor Tv-producties, regie, geluid, licht, bruiloftfilms en reisfotografie en film. Camera Deals is in 2020 door Kamera-Express.nl opgenomen in hun Top 20 beste fotografie blogs van Nederland en de site werkt hard elke dag nog beter te worden. Lees meer over Yoreh en zijn expertise op de over Camera Deals pagina.
